Zmarł Jerzy Ostoja-Koźniewski

Zmarł Jerzy Ostoja-Koźniewski, minister skarbu w ostatnim rządzie RP na uchodźstwie, działacz społeczny, handlowiec i artysta malarz. Miał 87 lat. Odszedł po długiej walce z nowotworem w hospicjum w Nettlebed w hrabstwie Oxford. 19 września odbędzie się msza św. żałobna w kościele św. Andrzeja Boboli w Londynie, a następnie zmarły zostanie pochowany na cmentarzu North Sheen w hrabstwie Surrey.

Jerzy Ostoja Kozniewski / fot. Jarosław Koźmiński

Ostoja-Koźniewski był obok Artura Rynkiewicza jednym z dwóch ostatnich żyjących członków rządu polskiego na uchodźstwie. Rząd ten był kontynuacją sojuszniczego rządu polskiego z czasów II wojny światowej i chociaż mocarstwa zachodnie cofnęły mu uznanie – nie zaprzestał działalności i nie zgodził się na postanowienia jałtańskie.

Jerzy Józef Ostoja-Koźniewski urodził się w Poznaniu 21 września 1926 r., gdzie jego ojciec był dyrektorem miejscowej elektrowni. Podczas pobytu we Lwowie u babki zastał go wybuch wojny. Stamtąd przez Przemyśl udało mu się dotrzeć do Generalnej Guberni. Z początku planował wyjazd do Poznania, jednak po aresztowaniu ojca postanowił pozostać u rodziny w Warszawie.

W marcu 1941 roku postanowił wstąpić do Związku Walki Zbrojnej, a następnie do Armii Krajowej. Lata 1940-43 spędził na nauce w szkole technicznej im. Stanisława Konarskiego, gdzie uzyskał maturę na tajnych kompletach w gimnazjum im. Stefana Batorego. W latach 1940-41 u Marii Kalinowskiej-Koźniewskiej studiował malarstwo.

Walczył w Powstaniu Warszawskim na terenie południowego Śródmieścia w stopniu kaprala podchorążego w 2. kompanii batalionu „Golski” 72. pułku piechoty. Gdy powstanie upadło, trafił do niemieckiej niewoli.

Po wyzwoleniu przez Brytyjczyków jako zastępca kwatermistrza na terenie polskiej enklawy był w sztabie specjalnym 1. dywizji pancernej. Później był kierownikiem biura technicznego 3. kompanii warsztatowej w 2. Korpusie we Włoszech.

Po przyjeździe do Wielkiej Brytanii w lipcu 1946 r. studiował inżynierię na uniwersytecie londyńskim (1947-48) oraz nauki polityczne (1948-50). Prowadzenie własnej firmy specjalizującej się w organizowaniu międzynarodowych konferencji promocji i sprzedaży pozwoliło mu samodzielnie się utrzymywać.

Swoje obrazy prezentował na wystawach indywidualnych i zbiorowych. Sprzedał ok. 300 prac, które znajdują się w zbiorach prywatnych jak i w galeriach na całym świecie. Jego syn Marek jest także malarzem.

W pierwszym rządzie prof. Edwarda Szczepanika (1986-89) Ostoja-Koźniewski był podsekretarzem stanu odpowiedzialnym za sprawy skarbu. W drugim –  w latach 1989-90 – piastował stanowisko ministra skarbu. Kolejno był członkiem Komisji Likwidacyjnej Rządu RP na uchodźstwie, powiernikiem i sekretarzem fundacji Polonia Aid Foundation Trust, która wspiera m.in. polskich historyków, prowadzi w Wielkiej Brytanii badania i wydawnictwa książkowe.

Politycznie związany był z Ligą Niepodległości Polski o orientacji piłsudczykowskiej. Był przewodniczącym Głównego Komitetu Wykonawczego tej partii w latach 1986-90. Ponadto w latach 1983-91 był członkiem Rady Narodowej (parlamentu emigracyjnego).

Obok symbolicznego urzędu Prezydenta RP, będącego finansową podstawą działalności politycznej Skarbu Narodowego, zagranicznych delegatów rządu oraz namiastki parlamentu – Rady Narodowej, Rząd RP był bardzo ważnym ogniwem w strukturze polskiego emigracyjnego obozu niepodległościowego zwanego też legalistycznym.

Konstytucja kwietniowa sankcjonowała istnienie rządu RP na uchodźstwie, przewidywała ona bowiem taką możliwość w razie gdyby w Polsce nie dało się przeprowadzić wolnych wyborów.

22 grudnia 1990 roku Rząd RP na uchodźstwie zakończył swą działalność. Wtedy to insygnia II RP wraz z oryginałem konstytucji kwietniowej i pieczęciami prezydenckimi, stanowiące symboliczny wyraz ciągłości władzy państwowej, zostały przekazane prezydentowi elektowi Lechowi Wałęsie przez prezydenta RP na uchodźstwie Ryszarda Kaczorowskiego.